ช่วงนี้กำลังสนใจเรื่องสงครามครูเสด เพราะได้ไปเที่ยวปราสาท Kerak ที่ประเทศจอร์แดนมา พบว่าหนังเรื่อง Kingdom of Heaven มีฉากที่เกี่ยวข้องกับปราสาทนี้ เลยไปหามาดู
Kingdom of Heaven เป็นหนังปี 2005 (สิบปีแล้วรึนี่) นำแสดงโดย Orlando Bloom เอลฟ์สุดหล่อแห่ง Lord of the Rings, กำกับโดย Ridley Scott แห่ง Alien และ Gladiator
หนังได้คะแนนรีวิวไม่ค่อยดีนัก (Rotten Tomato ให้ 39%, Metacritic ให้ 62%) แต่ไม่เป็นไรมาก เพราะเราดูเอาประวัติศาสตร์เป็นหลัก
พล็อตเรื่อง
เนื้อหาของหนังจับใจความช่วงก่อนสงครามครูเสดครั้งที่สาม (Third Crusadeปี 1189-1192) โดยกลุ่มชาวคริสต์จากยุโรปในสงครามครูเสดครั้งก่อนๆ สามารถบุกยึดนครศักดิ์สิทธิ์เยรูซาเล็มได้จากฝ่ายมุสลิม และสถาปนา "ราชอาณาจักรเยรูซาเล็ม" (Kingdom of Jerusalem) ขึ้นมาปกครองพื้นที่แถบนั้น
กษัตริย์ผู้ครองนครเยรูซาเล็มคือ Baldwin IV (แสดงโดย Edward Norton) มีความสามารถมาก แต่ดันเป็นโรคเรื้อนแต่เด็ก (ฉายา Leper King) จนต้องใส่หน้ากากเหล็กไว้ไม่ให้ใครเห็นหน้า สุขภาพโดยรวมไม่ค่อยดีนัก ส่วนกษัตริย์ฝั่งมุสลิมคือ Saladin ผู้ปกครองอียิปต์เก่งกล้า (แต่จริงๆ เป็นชาวเคิร์ดในแถบอิรัก) สามารถรวมชาวมุสลิมให้เป็นหนึ่งเดียวกันได้
ฝ่ายคริสต์กับมุสลิมอยู่ร่วมกันอย่างสันติ (ในช่วงนั้น) โดย Baldwin อนุญาตให้ชาวมุสลิมเข้ามาสักการะมัสยิดในเยรูซาเล็มได้
พระเอกของเรา Orlando Bloom แสดงเป็น Balian ช่างตีเหล็กในฝรั่งเศส ซึ่งเป็นลูกของบารอน Godfrey of Ibelin ขุนนางคนสำคัญของเยรูซาเล็ม (ในหนังไม่ได้บอกชัดเจน แต่เดาว่าคงเป็นลูกนอกสมรส อะไรแบบนี้) Balian เพิ่งมีปัญหาชีวิตคือลูกคลอดออกมาแล้วตาย เมียเสียสติฆ่าตัวตาย เลยไม่ศรัทธาในพระเจ้า
Godfrey ชวน Balian ไปร่วมศึกที่เยรูซาเล็ม ซึ่งตอนแรก Balian ไม่ไป แต่เขาไปฆ่าพี่ชายต่างพ่อที่ทำร้ายศพเมียเข้า เลยต้องหนีอาญาไปอยู่กับ Godfrey เพื่อไปยังนครศักดิ์สิทธิ์
ระหว่างการเดินทาง เจ้าหน้าที่บ้านเมืองมาจับ Balian แต่ Godfrey ปฏิเสธ เลยต่อสู้กันรัวๆ (ตัวละครเพิ่งโผล่มา ตายกันเป็นเบือ จำหน้ายังไม่ทันได้) สรุปว่าฝ่าย Godfrey ชนะ แต่ Godfrey บาดเจ็บ ทนพิษบาดแผลไม่ไหว ตายโดยมอบภาระให้ Balian เป็นผู้นำกองทัพของเขาแทน
Balian ได้เป็นผู้นำแบบงงๆ เลยขึ้นเรือไปเยรูซาเล็มที่อิตาลี ระหว่างทางเจอพายุ เรือล่ม! คนตายทั้งลำยกเว้นพระเอก! (หนังเล่นไปเกือบชั่วโมงยังไม่ถึงเยรูซาเล็มเลย) ตอนนั้นอารมณ์แบบตูดูหนัง "ต้องรอด"อยู่รึเปล่าเนี่ย
Balian รอดมาได้เลยเดินทางมาถึงเยรูซาเล็ม ได้รับการยอมรับทันทีในฐานะลูกของ Godfrey (ลูกน้องของ Godfrey บอกโอเค หน้าเหมือน ดีล!) จากนั้นเขาก็เข้าสู่แวดวงไฮโซของเยรูซาเล็ม และไปปิ๊งกับองค์หญิง Sibylla น้องสาวของกษัตริย์ (แสดงโดย Eva Green แห่ง Casino Royale)
อย่างไรก็ตาม องค์หญิงแต่งงานแล้วกับผู้นำทัพครูเสดสายหัวรุนแรง Guy de Lusignan (แต่เป็นการแต่งงานกันทางการเมือง) ตามสเต็ปแล้ว เจ้าชายน้อย ลูกขององค์หญิงจะได้เป็นราชาองค์ต่อไปหลังจาก Baldwin ตาย และองค์หญิงจะมีสถานะเป็นผู้สำเร็จราชการ กุมอำนาจสูงสุดในเยรูซาเล็ม
ฝ่ายของ Guy รู้ว่าตัวเองคุมอำนาจอยู่ และ Baldwin จะตายในอีกไม่ช้า จึงเปิดศึกกับฝ่ายของมุสลิมโดยการฆ่าคาราวานของมุสลิม ทำให้ Baldwin ต้องเดินทางไปเจอ Saladin เพื่อสงบศึก ทำให้สุขภาพของเขาแย่ลงจนใกล้ตาย ฝ่ายของ Baldwin ถูกใจในฝีมือของ Balian และเสนอให้เขาขึ้นเป็นพระราชาของเยรูซาเล็มคนต่อไป โดยจะสั่งฆ่า Guy ฐานกบฎ แล้วให้ Balian แต่งงานกับ Sibylla อย่างไรก็ตาม พระเอกของเราเป็นคนดีก็เลยปฏิเสธ
จากนั้น Baldwin ตาย Guy กลายเป็นกษัตริย์ บ้าพลังเลยไปเปิดศึกกับ Saladin แต่แพ้หมดรูป ทหารตายหมด ทำให้เยรูซาเล็มไม่มีกองกำลังป้องกัน และต้องรอรับศึกจาก Saladin ที่จะบุกมา "ล้างเมือง"แก้แค้น ฮีโร่ที่เหลืออยู่คือ Balian ที่วางมาตรการป้องกันเมือง และต้านทานทัพของ Saladin ไว้ได้หลายวัน จนสุดท้ายบีบให้ Saladin ต้องออกมาเจรจา โดย Balian เสนอการยอมแพ้ ยกเมืองเยรูซาเล็มให้ แลกกับการไม่ฆ่าชาวคริสต์และอนุญาตให้ชาวคริสต์อพยพออกไปได้
ตอนจบก็คือ Balian กลับไปเป็นช่างตีเหล็กอยู่ฝรั่งเศส โดยมี Sibylla ไปอยู่ด้วย (เพราะสถานะราชินีไม่มีค่าอีกแล้ว) ส่วนเยรูซาเล็มกลายเป็นของมุสลิม ทำให้กษัตริย์ริชาร์ดใจสิงห์แห่งอังกฤษ (กษัตริย์คนเดียวกับในโรบินฮู้ด) ต้องการจะมาชิงกลับไป และเป็นจุดเริ่มต้นของครูเสดครั้งที่สาม (ผลคือตีชิงได้บางเมืองแต่ชิงเยรูซาเล็มไม่สำเร็จ)
วิจารณ์
ครึ่งแรกของหนังมันเนิบมาก ดูแล้วจะหลับ ใช้วิธีแบ่งดูทีละ 20-30 นาทีอยู่หลายวัน พอดูจนจบแล้วได้ข้อสรุปว่า "มันควรทำเป็นซีรีส์มากกว่า"
ไอเดียของหนังเรื่องนี้คือเล่าชีวิตของ "วีรบุรุษสงคราม"ชื่อ Balian (ซึ่งในแง่ความถูกต้องตามประวัติศาสตร์จริงก็ไม่ตรงมากนัก แต่ในแง่การแต่งเรื่องเพิ่มเพื่อความดราม่า อันนี้เข้าใจและยอมรับได้) โดยมีธีมเรื่องศาสนาเข้ามาเกี่ยวข้อง
ในมิติของครูเสดนั้น ทั้งสองฝ่าย (คริสต์/อิสลาม) อ้างอาณัติของพระเจ้าเป็นเหตุให้ทำสงครามด้วยกันทั้งคู่ ฝ่ายที่บ้าสงครามก็จะอ้างพระเจ้าตลอดเวลาเพื่อหาเหตุให้ไปถล่มฝ่ายตรงข้าม
แต่กลุ่มตัวเอกในเรื่องเป็นกลุ่มที่ไม่เชื่อในพระเจ้านัก อย่าง Balian ที่เมียตายเลยไม่เชื่อในพระเจ้า (เขาไปถึงเยรูซาเล็มแล้วก็ไปนอนค้างบนเนินเขาที่พระเยซูตาย ก่อนจะพบว่าไม่ได้ยินอะไรจากพระเจ้าเลย) ทำให้วิธีคิดของเขาไม่ถูกผูกติดกับศาสนา และค่อนข้างเห็นใจเพื่อนมนุษย์ (มีลักษณะเป็น humanist ถ้าเรียกตามภาษาสมัยใหม่) มากกว่าคนร่วมยุคสมัยมาก ผลก็คือเขาถูกกีดกันจากฝ่ายเคร่งศาสนามาก
ในฝั่งของอิสลามเอง Saladin ก็เป็นพวก prgamatism เน้นภาพใหญ่ของอาณาจักรเป็นหลัก มากกว่าเป็นพวกบ้าสงครามเหมือนอย่างที่ปรึกษาของเขาหลายคน แต่กรณีของ Saladin คือเป็นพระราชา (แถมยังเก่ง) เลยไม่มีใครกล้าหือมากนัก แต่หนังก็แสดงให้เห็นว่าถึงแม้จะเป็น Saladin ก็ได้รับความลำบากจากบรรดานายทัพที่ต้องการ "รบเพื่อพระเจ้า"เช่นกัน
ชื่อของหนัง Kingdom of Heaven เป็นการสื่อถึง "อาณาจักรศักดิ์สิทธิ์"ในภาพฝันของชาวคริสต์ ว่าถ้าสามารถปกครองเยรูซาเล็มได้อย่างมั่นคง ก็จะสร้าง Kingdom of Heaven ขึ้นมาได้ อย่างไรก็ตาม Kingdom of Heaven ก็ขึ้นกับการตีความของแต่ละคนในเรื่อง อย่างเช่น Godfrey พ่อพระเอกก็มีภาพฝันว่า Kingdom of Heaven คือนครที่ทุกศาสนาสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติ อย่างไรก็ตาม ความย้อนแย้งที่หนังต้องการสื่อคือความคลั่งพระเจ้าของฝ่ายคริสต์ (Guy) ทำให้ชาวยุโรปต้องสูญเสียนครแห่งพระเจ้าไป
ผมรู้สึกว่าพล็อตของเรื่องผูกมาได้ดีมาก แต่ execution กลับทำได้ไม่ดีนัก เหตุเพราะพล็อตมันซับซ้อนเกินไปจนกว่าจะยัดให้ลงในหนังไม่กี่ชั่วโมง ทำให้แต่ละเหตุการณ์ดูรีบๆ และไม่สามารถ "บิ้ว"ประเด็นดราม่าหลักเรื่องความขัดแย้งของ Balian กับคนรอบข้างได้ดีเท่าไรนัก
หนังยังไม่ค่อยอธิบายบริบทและที่มาที่ไปของสถานการณ์ภายในเรื่องให้คนดูเข้าใจเท่าไร ขนาดผมดูไปหยุดพักอ่าน Wikipediaไป ยังต้องอ่านอยู่นานกว่าจะเข้าใจภาพรวม ดังนั้นถ้าไปนั่งดูในโรงแบบหยุดพักไม่ได้นี่มีงงแน่นอน
จุดที่หนังทำได้ดีคือบทบาทและการแสดงของพระราชาทั้ง 2 องค์คือ Baldwin กับ Saladin ที่ดูมีมิติดีมากๆ ส่วนจุดอ่อนในเรื่องคือบทของตัวร้าย Guy ที่ไร้ราคามาก (ตามบทแล้ว Guy ควรจะมีมิติมากกว่านี้เยอะ)
อีกปัญหาที่สำคัญคือบทของพระเอก Balian ที่มันดูหลุดๆ ออกจากคนอื่นในหนังไปมาก เพราะตอนแรก Balian ไม่เกี่ยวอะไรกับครูเสดเลย มาแบบงงๆ แต่ก็ได้รับการยอมรับอย่างรวดเร็ว (จนไม่ค่อยน่าเชื่อตามหนังมากนัก อารมณ์แบบเพิ่งเรือล่มมาแบบเกือบตาย มาถึงได้กองทัพ ได้ปราสาท ได้หญิง พระราชาชื่นชอบ) แถมตัวพระเอกเองก็มาบุคลิกแบบอินดี้สุดๆ จนผิดยุคสมัย แถมแต่งตัวก็ผิดยุคสมัย เหมือนส่งนายแบบอินดี้ แต่งตัวแบบ Johnny Depp ไปร่วมสงครามครูเสดยุคกลาง เขารบกันจะเป็นจะตาย พี่แกนั่งเหม่อมองฟ้าดูทะเลทรายอยู่คนเดียว
ตามพล็อตแล้ว พัฒนาการของตัวละคร Balian ควรจะเป็นเรื่องเล่าหลักของหนัง ที่แสดงให้เห็นว่าเขาเปลี่ยนตัวเองจากช่างตีเหล็กเมียตาย มาเป็นวีรบุรุษผู้ปกป้องประชาชนเยรูซาเล็มได้อย่างไร แต่เนื่องจากเวลาเล่าเรื่องมีน้อย + เขียนบทพระเอกไม่ค่อยดี เลยกลายเป็นว่า Balian มาแบบงงๆ แต่คิดดี+โชคดี สถานการณ์ทุกอย่างเลยเข้าข้างเขาแบบไม่ต้องทำอะไรมากนักไปแทน
ดังนั้นแทนที่หนังจะสามารถสื่อเรื่อง "ตกลงแล้วอาณาจักรแห่งพระเจ้าควรเป็นเช่นไร"ตามชื่อเรื่อง มันเลยกลายเป็น "ชีวิตอินดี้ของ Balian"ไปแทนซะงั้น
โดยสรุปแล้วคิดว่าพล็อตแบบนี้ควรทำซีรีส์มากกว่า เพราะมีเหตุการณ์ให้ Balian ค่อยๆ พัฒนาตัวเองไปทีละเปลาะ ให้ฟันธงคือ Kingdom of Heaven อยู่ในกลุ่มหนังที่ไม่ถึงกับแย่แต่ "ไม่ต้องดูก็ได้"