ผมไปงานสัมมนาที่เป็นกึ่งวิชาการ (คือหัวข้อเกี่ยวข้องกับงานสายวิชาการ เชิญนักวิชาการมาพูดคุยประเด็นต่างๆ แต่ไม่ใช่ academic paper presentation) มาเยอะพอสมควร ทั้งที่จัดเองและไปงานของคนอื่น สิ่งที่พบคือการสนทนาของผู้ร่วมเวทีน่าสนใจมาก และเป็นประโยชน์มากถ้าเราสามารถนำไปให้คนที่ควรจะเกี่ยวข้องได้รับทราบเอาไว้
ปัญหาคือ เราไม่มีทางอื่นเลยที่จะเข้าถึง "เนื้อหา" เหล่านี้ นอกจากไปฟังด้วยตัวเอง
Print
ข้อจำกัดทางพื้นที่สื่อ และข้อจำกัดเรื่องความเชี่ยวชาญของสื่อ ทำให้การจดประเด็นโดยนักข่าวเพื่อมาลงสื่อสิ่งพิมพ์ (ไม่ว่าจะออนไลน์หรือฉบับกระดาษ) นั้น "ลดทอน" เนื้อหาจากการสัมมนาไปมาก (แถมสื่อส่วนใหญ่มักรอสัมภาษณ์นักวิชาการหลังงานเลิก แล้วเอาเนื้อหาส่วนนี้มาลงพิมพ์มากกว่าเนื้อหาในงานด้วยซ้ำ)
เท่าที่ผมเห็น สื่อที่เก็บรายละเอียดของงานสัมมนาได้ค่อนข้างดีคือ ประชาไท และ thaireform.in.th ซึ่งดำเนินการโดยสำนักข่าวอิศรา แต่ก็จำกัดเฉพาะงานที่มีหัวข้อตรงกับสื่อเหล่านี้สนใจอยู่ดี (ประชาไทคงไม่ทำข่าวงานสัมมนาด้านการตลาด)
TV
ส่วนงานสัมมนาใหญ่ๆ สิ่งที่เห็นบ่อยคือกล้องทีวีของช่องต่างๆ ทั้งฟรีทีวีและที่พบบ่อยในระยะหลังคือช่องดาวเทียม กล้องเหล่านี้จะถ่ายบรรยากาศในงาน ถ่ายการพูดของวิทยากรร่วมเวทีจำนวนหนึ่ง และหายไปจากสายตาในช่วงครึ่งหลังของงานเสมอ
ที่น่าเสียดายไปกว่านั้นคือ วิดีโอที่เป็น "บันทึก" (recording) เหล่านี้จะถูกนำมาตัดต่อจนสั้นไม่เกิน 1-2 นาทีสำหรับข่าวภาคค่ำเสียเป็นส่วนใหญ่ น่าเสียดาย "บันทึก" ฉบับเต็มที่ถูกถ่ายมาเก็บไว้ในคลังของสถานีทีวีเป็นอย่างยิ่ง
Audio
สิ่งที่พอหาได้บ้างสำหรับงานสัมมนาบางงาน ก็มีเพียงไฟล์เสียงที่บันทึกมาโดยผู้เข้าฟังงานสัมมนา และนำมาเผยแพร่บนเว็บเท่านั้น แถมส่วนใหญ่ก็ไม่ใช่การบันทึกเสียงที่เป็นมืออาชีพมากนัก คือใช้เครื่องอัดส่วนตัว อัดเสียงจากอากาศอีกทีหนึ่ง ไม่ใช่การเชื่อมตรงกับระบบเสียงของเวที คุณภาพมักจะแย่ ฟังยาก มีเสียงพูดคุย เสียงริงโทนมาคั่นอยู่เรื่อยๆ (แต่ก็ยังดีกว่าไม่มีเลย)
ประสบการณ์ส่วนตัว
ในฐานะที่ SIU จัดงานสัมมนามาหลายรอบ ก็พยายามบันทึกการสนทนาทั้งหมดเก็บไว้เป็นวิดีโอ และอัพลง YouTube (Playlist) "เผื่อว่า" จะมีเป็นประโยชน์ต่อใครบ้าง (สักนิดก็ยังดี) จากนั้นจะนำบางส่วนที่จัดเข้าเป็นธีมได้ มาถอดเทปและจัดทำเป็นหนังสือต่อไป
มีประโยชน์ไหม มีแน่นอนครับ แต่ถามว่าคุ้มค่าการลงทุนไหม ค่าใช้จ่ายไม่ได้สูงมากแต่ก็ไม่คุ้มเลยครับ โดยเฉพาะในเชิงพาณิชย์
ทางออกก็คือเราต้องเลือกถ่ายบันทึกเป็นบางงานเท่านั้น คัดเฉพาะที่จำเป็นจริงๆ งานใหญ่ วิทยากรดัง ซึ่งบางครั้งก็น่าเสียดายว่างานเล็กๆ หลายงานที่เนื้อหาดีมีสาระกลับขาดบันทึกเป็นวิดีโอไป
ไอเดีย
เท่าที่ผมมีประสบการณ์มา การถ่ายวิดีโอเพื่อ "บันทึก" การสัมมนานั้นไม่แพงมาก และใช้เครื่องมือไม่เยอะ ขอเพียงแค่กล้องวิดีโอสักตัว คนถ่ายสักคน การตัดต่อเล็กน้อย แค่นี้เท่านั้น ที่เหลือก็โยนขึ้น YouTube อย่างเดียวไม่ต้องแคร์อะไรแล้ว
ดังนั้นถ้าเราสามารถหา "หน่วยถ่ายวิดีโอ" มาไล่ถ่ายงานสัมมนาที่น่าสนใจ (ซึ่งมีแทบทุกวัน) แล้วเก็บเป็น archive เอาไว้บนอินเทอร์เน็ตได้ น่าจะเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าพอสมควร ใช้เพียงค่าอุปกรณ์ (ซึ่งก็ไม่ได้แพงอะไร) และค่าจ้างมือถ่ายวิดีโอ+ตัดต่อเท่านั้น
ปัญหาก็อย่างเดิมๆ คือ commercial feasible ว่าสามารถเลี้ยงตัวเองได้หรือไม่ ถ้าไม่ได้ก็ต้องเป็นโครงการขอทุนจากหน่วยงานบางแห่ง (ซึ่งก็ไม่ยั่งยืนเท่า)